Тимур Айтмұханбет - Азаттықтың Нұр-Сұлтандағы журналисі, видео операторы.
Шымкентте балалары Қаңтар кезінде оққа ұшқан бір топ ата-ана бүгін қала әкімдігі алдында жиналды. Олар "балаларымыздың қаны төгілген алаңға шырша қоюға қарсымыз" дейді. Наразылар президент Тоқаевқа да хат жазды.
Қазақстанда Жоғарғы сот төрағасы ауысты. Бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаев қызметке әкелген Жақып Асановтың орнына қазіргі президент Қасым-Жомарт Тоқаев Асламбек Мерғалиевты ұсынды. Сенат депутаттары бұл адамды санаулы минутта сайлады.
Сенат депутаты Мұрат Бақтиярұлы 20 қарашада өткен президент сайлауында шынайы бәсеке болмады деп санайды. Ол президент болуға бақ сынағандардың ел арасында танымал емес дейтін қоғам сынымен келіседі. Әрі бұл сайлауды "саяси технологтардың жоспарымен өтті" деп болжайды.
Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымының бас хатшысы болып Қазақстан саясаткері Иманғали Тасмағамбетов тағайындалды. Оны бұл лауазымға президент Қасым-Жомарт Тоқаев лайық көрген. Үш жыл бұрын өзі зейнетке жіберіп, кейін қызметке қайта шақыруын Тоқаев әкімшілігі халыққа түсіндірмеді.
Қазақстан парламенті мәжілісінің спикері Ерлан Қошанов ЕҚЫҰ бюросының Қазақстандағы сайлау жөніндегі пікірімен келіспейтінін мәлімдеді. Ұйым жанындағы Демократиялық институттар және адам құқықтары бюросы елдегі президент сайлауын бақылап, бірқатар ұсыныс айтты, бәсекенің әлсіз болғанын атады.
Қазақстандағы президент сайлауына санаулы күн қалды. Саяси науқаннан жұрт не күтеді? Сайлаудан соң халықтың әл-ауқаты жақсара ма? Азаттық тілшісі Астанадағы шағын базарда оны-мұны сатып күн көріп отырған адамдарға осы сұрақтарды қойды.
Қазақстанда президент сайлауына 17 күн қалды. «Президент атануды көздемеймін» деген кандидат Салтанат Тұрсынбекованың Ақордаға қарама-қарсы орналасқан штабында қызып тұрған үгіт-насихат байқалмайды.
Сенат Қаңтар оқиғасына байланысты "Рақымшылық жасау туралы" заң жобасы сенатта қабылданып, президентке жолданды. Құжатқа сәйкес, Қаңтар оқиғасы кезінде "заңбұзушылықтарға қатысы бар" 1,5 мыңдай адам амнистияға ілінеді.
Диссидент Ермек Нарымбаев "қайтыс болған жағдайда дене мүшелерін донор ретінде беруге, ғылым мақсатында қолдануға келісім беретіні" туралы хат жазды. Азаттық диссиденттің әкесі Ерсайын Нарымбаевтан ұлының атынан тараған осы хат туралы пікір сұрады.
Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 7 қазан күні Санкт-Петербургте өткен ТМД басшыларының кездесуінде орыс тілін дамытуды көздейтін ұйым құруды ұсынған. Ресей президентінің аузынан шыққан бұл ақпаратқа байланысты Ақорда әлі ештеңе айтпады. Жаңалықты қазақ қоғамы әр түрлі қабылдады.
Қазақстан мен Ресей біріне бірі дипломатиялық жолмен өкпе-реніш айтып жатыр. Оған Украинаның Қазақстандағы елшісі себеп. 4 қазан күні Ресей сыртқы істер министрлігі қазақ елшісін шақырып алып «орыстарды көбірек өлтіруге тырысамыз» деген елшіні «қуып шықпадыңдар» деп сөккен. Астана бұл әрекетті «сері
Ресей Украинаға басып кіріп, соғыс ашқанда және 21 қыркүйекте президент Владимир Путин әскери мобилизация жарияланғанда Қазақстанға мыңдаған ресейлік өткен. Оның арасында Кремль саясатын сынаушы қоғам белсенділері де, тәуелсіз журналистер де бар. Бірақ олар Қазақстанды қауіпсіз ел деп санамайды.
Қазақстанда Ресейдегі әскери мобилизациядан қашып, шекара асқандар бірнеше күннен бері Халыққа қызмет көрсету орталықтарында жүр. Олар уақытша тіркеуге тұрып, банктен аккаунт ашу үшін ЖСН алып жатыр. Азаттық олардың Украинадағы соғысқа байланысты көзқарасын сұрап көрді.
Нұр-Сұлтанда ғалымдар билікті "президент жолдауын қолдау үшін әкімшілік ресурсты пайдаланып отыр" деп айыптады. Олардың сөзінше, Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетіне жоғары білім министрлігінен арнайы нұсқау келген. Министрлік те, университет те бұл ақпаратты жоққа шығарады.
Қазақстандықтар Қостанайдағы алапат өрттен зардап шеккендерге гуманитарлық көмек көрсетіп жатыр. Бүгін астанадан табиғи апат болған өңірге азық-түлік пен басқа да қажеттіліктер тиелген 150 газель жөнелтілген. Еріктілер акция қыркүйек айы бойы жалғасады дейді.
Қаңтардағы қантөгістен соң жарты жылдан асса да, Таразда дүрбелең салдары әлі сезіледі. Тергеудің, соттың әділетсіздігіне шағым айтқандар көп. Қаңтар оқиғасы өмірін өзгерткен адамдар Азаттыққа арыз-мұңын айтты.
Таразда болған Қаңтар оқиғасы ондаған адамның жүрегіне жара салып, өмірінде із қалдырды. Дүрбелеңде жақынын жоғалтқандардың көз жасы құрғамаған, әділетсіздікке шағынатындар да көп. Азаттықтың "Қаңтардағы Тараз. Жоқтау мен іздеу" фильмін 23 тамызда Алматы уақытымен 11:00-де көруге шақырамыз.
Қазақстанда кейінгі жеті жылда аутизм диагнозы қойылған бала саны бес есе артқан. Денсаулық сақтау министрлігі дерегінше, былтыр 1184 балаға осы диагноз қойылған. Азаттық тілшісі баласы аутист ата-аналармен сөйлесіп, олардың неге қуанып, неден қиындық көретінін сұрады.
“Алға Қазақстан” оппозициялық ұйымын партия етіп тіркегісі келетін белсенділер үгіт-насихат парақша таратқаны үшін қудаландық деп шағымданады. Полиция оларды "тiркелмеген я қызметi тоқтатылған, тыйым салынған қоғамдық бірлестіктің қызметіне қатысты" деп ұстап әкеткен.
11 шілде күні Таразды көк түтін басып, тұрғындар тыныс алудың қиындағанына шағымданды. Сол күні Қазфосфат зауытында апат болып, ауаға зиянды қалдықтар тараған. Жергілікті билік ауа тазарды деп хабарласа да, эколог лас ауаның ұзақ уақытқа сақталу қаупі бар дейді. Оқиғаның мән-жайын анықтап көрдік.
Тағы
